Yabancıları Şaşkına Çeviren 16 adet Rus Yemeği
Ülkemize gelen yabancı turistleri genelde şaşırtan birçok şeyle karşı karşıya geliyoruz. Mesela dışarıda baktığımızda kulak tıkacı takıp dolaşanların yine yabancılar olduklarını gözlemliyoruz. Ya da hava limanında kendilerini bir ayının ya da Balalayka çalan birinin değil de normal insanların karşılaması onları şaşırtabilmektedir. Evet, biz zaten kırmızı havyarı da ellerimizle nadiren yeriz. Bu arada yemek konusuna gelelim. Bizim geleneksel mutfağımız genel manada yabancıları şaşırtan bir unsur olmuştur. Bunun yanında Rusya’yı ziyaret etmiş olan yabancılar nu mutfağı yakından tanımayı tavsiye ediyorlar. Hatta mutlaka denenmesi gereken yemekler hakkında diğer misafirlere rehberlik bir ediyorlar. Okroşka ve Pelmen isimli yemekleri nasıl tarih ediyorlar, geçekten çok ilginç. Yabancı turistler için gerçekten yemek kültürü anlamında bir stres teşkil eden 10 adet yemeği bir araya getirmeye çalıştık.
1. Salo
Açıklamasını şöyle yapıyoruz: Bu bildiğimiz domuz yağı katmanıdır. Tuz ve karabiberle salamura edildikten sonra hazırlanan ve de pastırmanın uzak akrabası olarak tanımlanabilecek bir yiyecektir. Salo buzdolabında saklanır ve çiğ olarak yenir. Aslında tam olarak sadece yağ katmanında oluşan bir yeri yiyorsunuz. Tabi ki eşi benzeri olmayan siyah çavdar ekmeğinin eşliğinde! Yabancılara göre bu yiyeceği mutlaka tatmak gerekiyor. Bunun nedeni ilginç olduğu kadar ürkütücü olması. Ama gelin görün ki o kadar zengin bir tat ve eşi benzeri olmayan bir lezzet karşımıza çıkıyor. Bir turizm sayfasında şu ifadeye rastlıyoruz: Salo, «Sizin yemek kültürünüzün rahatlığının sınırlarının aşıldığı bir yemektir.»
2. Pelmeni
Pelmeni Bunu çok komik bir şekilde tanımlıyorlar. Bunun bir nedeni de smetana (ekşi krema ya da ekşi kaymak) ile beraber servis edilmesi. İngilizcede bu yemeği tam olarak anlatabilecek bir kelime bulunmuyor. Krem peynir ama bu sanki daha yoğun ve ağır diye tanımlıyorlar. Bazen de sadece Latin harflerini kullanarak «Smetana» yazmayı tercih ediyorlar. Pelmen kelimesine gelince Tortollini benzeri bir şey ama daha güzeli diye bir tarifleri var. Başka bir anlatımı dinlersek Çinlilerin yaptığı makarnaların Rus versiyonu olarak tanımlayabiliriz diyorlar. O da makarna gibi mayasız ve ince hamurdan yapılıyor. İçerisi ise kıyma, soğan, mantar ve bazen de pancarla dolduruluyor. Pelmeni pancarlı olarak yemek ne kadar harika değil mi? Bunu Rusların tamamının da denediğini söyleyemeyiz.
3. Greçka (Karabuğday)
Rusların tamamı karabuğdaydan yapılan lapanın ne kadar faydalı olduğunu ve içeriğinin ne kadar zengin olduğunu bilir. Bizler zaten bu ürünün kahverengi görünümüne çok alışınız. İçerisine ise mantar, soğan, süt ya da tereyağı katarak ise yeni tatlar ortaya koymaya alışmış durumdayız. Fakat yabancıların bir çoğu bu ürünü gördüklerinde garip bir karmaşa olarak yorumluyorlar ve tadına bakmaktan çekiniyorlar. Çok sorun değil aslında! Daha fazlasını da göreceğiz aslında!
4. Karaciğer
Tam bir mineral ve protein deposu Hemoglobin düzeyi düşük olan insanlar bunun basit bir yemek olmaktan ziyade kendi dertlerine deva olan bir ilaç olarak tanımlıyorlar. Karaciğer orta seviyede kızartıldıktan sonra baharatlarla lezzet katılır ve yukarıda bahsettiğimiz smetana eşliğinde gayet de leziz olmaktadır. Fakat yabancılar bu yemeğin koyu renginden ve tuhaf görünüşünden çekinmektedirler. Eğer karaciğer bir de greçka (karabuğday) ile yenilirse tam da bungee jumping denemekle eş bir hal almaktadır.
5. Jelatin içinde balık
Bu yemeği görenler ne kadar da kötü görünüyor derler. Hatta bazen de takılarak hayatın bir ironisi midir nedir? Sıhhatler olsun o zaman ! derler. Bir çok yabancı da bu durumu desteklerler ve daha başka bir biçimde olabileceğini söylerler. Yılbaşı gecesinde balık tadında ama soğuk, bir o kadar da kaygan bir şeyi yiyerek keyif almak ne kadar mümkün bir düşünün? Bunun yanına bir de Hren (yaban turpu) ekleyebilirsiniz Elbette ki bu biraz da size bu yemeği sunan kişinin maharetine bağlı Gerçekten de bazı durumlarda hiç de yenilebilir durumda olmayabilir.
6. Dana straganof
Turistleri her zaman sersemleten bir yemektir. Bu arada bunun neden olduğu konusunda emin değilim. Sonuçta bu yemek dana eti parçalarının smetana (ekşi kaymak) sosunda kızartılması yoluyla yapılıyor. Aslına bakarsanız burada işin sırrı Smetana olarak bildiğimiz kremada saklı. Çünkü başka ülkelerde bu ürün bulunmuyor. Yeme ise bu ürünün kullanılarak hazırlanıyor “Sağlıklı ve ev yapımı yiyecekler. Pazar akşamı aileniz için pişirdiğinize yemeklere benziyor” şeklide forumlarda bir yazı karşınıza çıkıyor.
7. Blinı (Krep)
Bizim bu yemeğimize yabancılar krep diyorlar. Bu yemek Orta Avrupa’da pişirilen ince krepler Hatta bazıları bu yemeye pankek ismini dahi veriyor. Aslına bakarsanız pankek ve bizim blinı birbirine çok yakın yiyecekler. Bunu şöyle anlatıyorlar: “Blinı, Rus mutfağının önemli bir parçasıdır. Maslenitsa ismini verdiğimiz Rusların bayramında, bu yemekle baharın başlangıcını kutlanır. Blinı klasik kreplere göre daha ince yapılır ve etle, peynirle ya da başka tatlı bir şey ile beraber servis edilir. Havyar veya smetana ile nu yemeği yemek en güzel tercihlerden biridir. Ruslar dereotu denen itici şeyi de smetanaya eklerler. Aslına bakarsanız Ruslar bu otu her yere sokuşturmaya çalışırlar.
8. Lahana sarması
Bu yemeği sığır etinden yapılmış kıymanın lahana yaprağına sarılması ve daha sonrasında buharda pişirilmesi olarak tarif ediyorlar. Aslında haşlanmış lahana herkesin beğendiği bir şey değil. Bu nedenle bu yemeği de smetana ile servis ediyorlar ve daha iyi bir hale geliyor. Lahana sarması için sadece iki seçenek vardır. Ya çok seversin ya da ondan nefret edersin. Lahana sarması için orta bir yol yoktur. Yabancılar domates sosu ve smetana olmadan lahana sarmasının korkunç göründüğünü söylerler. Dana kıymasıyla sarılmış lahana yaprağının nesi güzel olabilir derler. Arkasından da şunu eklerler. Lahana yaprağını doldurmak kimin aklına gelir ki?
9. Holodets (Aspik Jelatin)
Sığır jelatini ile hazırlamış olduğumuz ve yukarıda tarifini verdiğimiz balığın ikiz kardeşidir diyebiliriz. Öyle bir yemek düşünün ki jelatin içinde alışmış olduğumuz şekliyle meyve parçaları yerine et parçaları var. Çok yoğun ve donmuş vaziyette bir et suyunu andırıyor. Kulağa korkunç geliyor ama bu çok sağlıklı ve lezzetli bir yemek. Özellikle sirke ve hardal sosu eşliğinde tüketilmesi öneriliyor. Fakat bu yemek de Ruslar için tartışmalı bir yemektir. Çünkü bazıları bu yemekten hoşlanırken bazıları da hoşlanmazlar. Ancak yılbaşındaki aile sofrasını o olmadan hayal etmek neredeyse imkansızdır. Bu arada hayvan jelatinin faydalı olduğunu belirtmek gerekir. Bu yiyecek çok miktarda kolojen içermektedir. Bu eklemlerinizi, saçlarınızı ve derinizi derin bir mutluluğa sürükleyecektir.
10. Kvas
Seyahat web sitelerinde “Kvas, fermente çavdar ekmeği, maya veya meyvelerden yapılan Rusların düşük alkollü geleneksel içeceğidir” yazmaktadır. Başka bir anlatımda ise rahatlatıcı hafif gazlı içecek diye tarif edilmektedir. Bira gibi malt içerir. Kvas az miktarda alkol içermesine rağmen, Ruslar çocuklarının sınırsız miktarda içmelerine izin veriyor.” Bu da kulağa korkunç geliyor. Sonuçta, bir yabancılar için çok daha basit ve anlaşılır bir tanım var: Kvas, kola gibidir, sadece ne olduğu belli olmayan bir tozdan değil, doğal içeriklerden yapılır daha lezzetli ve sağlıklıdır. Diğer taraftan bakılırsa içerisinde kefirden daha fazla bir alkol de yok. Gerçi buradan baktığımızda kefir de yabancıların mideleri için gerçekten de alışılmış bir şey değil.
11. Okroşka
Okroşka aslında soğuk bir çorba olarak da düşünülebilir. Mutfağımızda çorba, menünün zorunlu bir parçası olsa da bir yabancı için bu garipsenecek bir durum olarak ortaya çıkıyor. Sadece püreye mi çorba diyeceğiz Bunun lezzetini anlatmak zor. Salatalık, turp, haşlanmış patates, et ve yumurta alın, karıştırın, kvas dökün. Bu ‘bira çorbasını’ daha da iyi hale getirmek için smetana ve dereotu ekliyorlar. Ruslar dereotunu nedense her yerde kullanırlar!” Aslında Ruslar bu yemeğin lezzetinin kavastan değil de patatesten kaynaklandığını söylüyorlar. Gurmelerin yorumlarına bakılırsa bu yemeğin içinde patates yerine başka sebzeler kullanılabilir ama patates ile lezzeti daha iyi oluyor.
12. İrmik lapası
İrmik lapası da lahana sarması gibidir aslında ya seversin ya da nefret edersin Aslına bakılırsa bu yemek Rusların kafelerinde sabah kahvaltılarında sunulan bir şeydir. Rusların bir çoğu onu yerken eski gariban çocukluk günlerini hatırlar ve hatta gözyaşına hakim olamayarak mideye götürür. Kıvamı ve görünüşü ile inşaatta kullanılan bir malzemeye benzeyen bu yiyeceği yiyen Ruslara yabancılar hayretle bakarlar. Çünkü bu lapa onlar için alışılmış bir yemek değildir.
13. Kisel
Kisel, yabancıların bakış açısına göre tam kıvama gelmemiş jelatin ya da daha hazır olmamış marmelat olarak gözlemleniyor. Aynı zamanda içeceğin aromasını ve rengini oldukça çekici buluyorlar, bu yüzden turistler ilgiyle deniyorlar ve çok lezzetli buluyorlar. Ancak yine de bu içeceği tarif ederken “sıvı jöle” olarak ifade ediyorlar. Yabancılar için geleneksel içeceklerimiz genellikle saçma olarak yorumlanıyor. Komposto ve mors için de aynı şeyleri söylemek mümkün. Bu arada ifade etmezsek olmaz, Rasmus grubu ülkemize turneye geldiklerinde mors onların çok hoşuna gitmişti. Bu arada bir konuyu da belirtmek gerekir ki kisel aslında bir içecek değil yiyecektir. Ayrıca kisel mutlaka pirojok (turta) ile servis edilmelidir. Pirojok konusuna ileride değineceğiz.
14. Kürk Altında Ringa Balığı
Burada yemeğin kendisinden ziyade adında bir ürkütücülük var. ancak herkesin düşündüğü üzere kışın soğuk zamanlarda Rusya’da sokaklarda kedi ve köpek yerine ayıların dolaştığına inanılıyorsa balığında kürk giyeceğine inanmak gerekir. Soğuk bir iklimde her şey mümkündür. Bununla birlikte, kürk mantonun bir metafor olduğunu ve ringa balığının birkaç farklı malzeme katmanının altında olduğunu açıklığa kavuşturursanız, her şey yerine oturur. Ayılar yeniden kediye ve köpeğe dönüşüyor. Bu balık yemeği aslına bakılırsa balığın patates ve pancar eşliğinde yenilebilir bir salataya dönüşmüş halidir.
15. Pirojok
Görünüşe göre, çörek ya da turtadan başka ne olabilir ki! Aslında hayır. Batıda turta denilen şeyler çok daha büyük ölçülerde yapılıyor. Bizimkiler onlarınkinin yanında ufacık kalıyor. Burada esas olan konu hamurdur. İçinin dolgusu ikinci planda gelir denmektedir. Bu arada, yazar ve mutfak uzmanı Tatyana Tolstaya da bir restoran hakkında her şeyi pasta hamurundan anlayabileceğine inanıyor. Kendisi soslar konusunda da oldukça seçici davranır. Kızartılarak yada fırınlanarak pişirilen bu bohçalar her şey ile doldurulabilir. Patates, lahana, et, yumurta, soğan, gergedan boynuzu, hatta elmasla…. Çok ideal bir atıştırmalık. Üstelik de çok ucuz diye tarif ediyor turistler.
16. Borş çorbası
Bu kırmızı pancar çorbasını Ukraynalıların bulduğunu düşünürler. ABD seyahat sayfalarının birinde şu yazılıydı. İsterse marslılar bulsun ilk kaşıktan sonra hiç bir şeyin önemi kalmıyor. Bu pancar çorbası kulağa garip ama lezzeti olarak geliyor.Borş her biçimde yenebilir. İster soğuk ister sıcak tüketin. O sizin isteğinize kalmış. “Sabah dörtte buzdolabına dalıp pancar çorbası yemekten daha güzel bir şey yok” diye bir yoruma dahi rastladık. Görünüşe göre bu yabancı çok uzun süredir Rusya’da yaşıyor. Bu arada, pancar çorbası hakkında yorum yazan herkes kesinlikle ona smetana eklemenizi tavsiye ediyor.