Yabancı bir dili yeni öğrenmeye başlayanların genellikle korktukları konu kelimelerin çokluğudur. Aslına bakılacak olursa bu kısım dil öğrenmenin en basit kısmını teşkil etmektedir. Burada önemli olan kısım sözcüklerin cümle içine doğru olarak yerleştirilmesidir. Çünkü her bir dilin kendine has kuralları vardır ve yabancı sözcükleri Rusça sözcüklerle yer değiştirmenin size bir faydası yoktur. Bu nedenle Almanca da dahil olmak üzere tüm yabancı dillerin başarılı bir biçimde öğrenimde kilit nokta dilbilgisinin kavranmasıdır.
Burada bazı unsurlar bizim dilimizle aynı biçimde uygulanırken diğer kısımları tamamıyla farklıdır. Burada bahsettiğimiz benzerlik konuşma düzeninin Rus Dili ile olan uyumudur diyebiliriz. Alman Dilinde de aynen Rus Dilinde olduğu gibi üç ana kategori bulunmaktadır.
- İsimler;
- Sıfatlar;
- Fiiller.
Konuşmanın her aşamasında Rusça karşılıkları ile bu yapılar arasında kendine has özellikler vardır.
İsim
Rus Dilinde olduğu gibi Alman Dilinde de isimler dişi, erkek ve nötr olarak sınıflandırılabilirler. Rus Dilinde bu tek sözle ifade edilirken Almancada ön ek yardımıyla ifade edilmektedir. Ön eke baktığımızda bazı durumlarda belirli (bildiğimiz bir şeyden bahsederken) ya da belirsiz olabilmektedir (bilmediğimiz yeni bir şeyden bahsederken) Bunun yanında cinsiyete bağlı değişiklikler de söz konusudur. Erken cins için -der (belirli) ve ein (belirsiz), dişi kelimeler için die ve eine ve nötr cinsler için das ve ein ön eklerinden faydalanılmaktadır.
Konuşmamıza konu olan nesnenin bilinen ya da bilinmeyen oluşu haricinde Alman Dilindeki ön ekler isim çekimlerinde esas oluşturmaktadır. Almancada ismin sadece 4 (Dört) hali bulunmaktadır. Genitiv (ismin -in hali), Dativ (ismin -e hali) ve Akkusativ (ismin — hali) olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Rus Diline baktığımızda cinsiyetin belirlenmesinde kelimenin sonundaki değişimler gözlemlenerek hareket edilir. Alman Dilinde ise bu konu ön eklerle yani mesela erkek cins için — der, des, dem ve den ya da ein, eines, einem ve einen ile çözüme kavuşturulmaktadır. Sadece Genitiv eril ve nötr isimlerin son ekleri bulunmaktadır ve onların sonuna s takısı getirilir.
Rusça ve Almanca kelimelerin farklı cinsiyetleri olabileceğini unutmayın. Yani örnek verecek olursak Rus Dilinde votka dişi bir kelime olarak kullanılırken, şarap nötr cinsiyette kullanılmaktadır. Alman dilinde ise iki kelime de erkek cinsiyette kullanılmaktadır yani — der wodka ve der sekt şeklindedir.
Sıfat
Rus Dilinde olduğu Alman Dilinde de sıfatlar isimleri tanımlayan kelimelerdir. Bura da temel fark ön eklerden gelmektedir. Eğer sıfatımız cümlenin ana ögesiyle beraber çekime dahil olacaksa Almanlarda üç çeşit çekim bulunmaktadır. Bunlar güçlü, zayıf ve karma olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bunlardan ilki ön ek ya da başka yardımcı sözcük bulunmadığı zamanlarda kullanılır. Bu durumda sıfat cinsiyet, sayı ve hal durumuna göre çekimlenir.
Eğer her üç durumu da belirten bir ön ek mevcutsa sıfatımız zayıf hal göz önüne alınarak yani -e ve -en eklenerek çekilecektir.
Belirsiz ön ek ve olumsuz iyelik zamirlerinde cinsiyet, hal, tekillik ve çoğulluk biçimi gösteren hallerde elbette ki karma çekim kullanılır. Yukarıda belirtilen üç durum ışığında -e, -er, -es, -en (en fazla sonuncusu) sona gelebilmektedir.
Fiiller
Alman Dilinde fiiller aynen Rus Dilinde olduğu gibi hareket ya da durum bildiren ögelerdir. Bu kelimeler sonlarına aldıkları eklerle çekilirler. Bunun haricinde Alman Dilinde güçlü fiiller kategorisinde özel bir durum söz konusudur. Orada çekim durumuna bağlı olarak sadece kelimenin sonu değil aynı zamanda kökündeki sesli harfte değişiklik yaşanır. Aynı zamanda sadece sonunda değişiklik olanlar da zayıf olarak nitelendirilir.
Son olarak bir de düzensiz fiiller mevcuttur. Düzensiz fiiller kişiye ya da tekillik ve çoğulluk hususuna bakılmaksızın hareket etmektedir. Onları ezberlemek gerekmektedir. Neyse ki, onların sayısı çok fazla olmayıp bir kaç taneden ibarettir.
Buradaki çekim kurallarından farklı olarak zamanların sayısı açısından da Rus Dilinden ayrılmaktadır. Rus Dilinde sadece üç zaman varken Alman Dilinde altı adet zaman vardır.
1. Präsens — şimdiki zaman, daha önce de belirtildiği gibi, zayıf fiillerin sonuna ek getirilmesiyle güçlü fiillerde ise sesli harfin değiştirilmesiyle yapılmaktadır. Konuşmalarda, bir olayın gerçekleşeceğinden emin olduğumuz durumlarda gelecek zaman yerine genellikle Präsens kullanılır.
2. Präteritum — Eylemin sonucunun ne olduğunun önemli olmadı hallerde kullanılan geçmiş zamandır. Kişi, tekillik çoğulluk hallerini belirten kelime öncesinde -t eki kullanılarak elde edilir. Kural olarak eğer çok uzak geçmişten bahsedeceksek Präteritum kullanılır.
3. Perfekt — Eğer sonucundan şu anda istifade edebiliyorsak bu geçmiş zaman kullanılır. Bu yapı kişi, azlık ve çokluk durumuna bağlı olarak haben ve sein yardımcı fiilleri kullanılarak gerçekleştirilir. Esas fiil ise Partizip II biçiminde kalmaktadır.
4. Plusquamperfekt — geçmişte başka bir olaydan önce gerçekleşen bir eylemi tanımlar. Bir başka deyişle -mişli geçmiş zamandır. Bu durumda ilk başta Plusquamperfekt olarak kullanılırken daha sonrasında Perfekt olarak kullanılmaktadır. Plusquamperfekt, aynı şekilde haben ve sein düzensiz fiilleri yardımıyla oluşturulur, ancak bunlar Präteritum biçimindedir.
5. Futur I — gelecek zamanın ilk biçimidir. Burada eylemin gerçekleşeceğinden emin olmadığımız durum söz konusudur. Fiilin kendisi mastar biçiminde yer alırken werden fiilinin eklenmesi neticesinde meydana getirilmektedir.
6. Futur II — Plusquamperfekt yapısında olduğu gibi, gelecekte gerçekleşecek olandan daha önce ama yine gelecekte olacak bir eylemin ifadesidir. Türkçede gelecekte bitmiş zaman -mış olacağım karşılığında kullanılır. Ayrıca geçmişte amaçlanan eylemleri de tanımlayabilir. Werden fiili ve mastar II haliyle birlikte kullanılır.
Düzensiz fiiller haricinde Alman Dilinde de başka istisnalar bulunmaktadır. Gerçi onlar İngilizce dahil diğer tüm dillerde yeterince bulunuyor. Bunun yanında Alman dilinde çoğu kelime genel dilbilgisi kurallarına uygun hareket etmektedir. Bu kuralların bilinmesi de dilin öğrenimi açısından size kolaylık sağlayacaktır.